سردار شمامی
رمضان آمد و رفت و عید هم می‌آید و می‌گذرد، و این رفت و آمد، شروع و پایان و تولد و رحلت یک سنت الهی است.
خوشا به حال آنانی که توانستند از سفره‌ی پرخیر و برکات ماه رمضان بهره‌مند شوند و بندگی را به طور کامل انجام دهند و خوشا به حال آنانی که به اعمال رمضانی خود مغرور نمی‌شوند و آن را همانند قسمتی از وظایف بندگی خود در برابر خداوند متعال به حساب می‌آورند، و خوشا به حال آنانی که بعد از رمضان هم می‌توانند وظایف بندگی خویش را به طور کامل انجام دهند و از میدان مبارزه با شیطان، هوای نفس و جامعه‌ی پرتلاطم، پیروز و سرافراز بیرون می‌آیند.
خواننده‌ی عزیز اینک سفارش‌هایی را از زبان بزرگان برای شما نقل می‌کنیم که در راستای به شکست دادن شیطان و کسب روحیه‌ی بانشاط آنها را مورد توجه قرار بدهید:
1- تشکر و قدردانی
ابتدا و قبل از هر چیز شکر و سپاس خداوند متعال را به جای آور که بر شما منت نهاد و توفیق روزه‌ی ماه رمضان را به شما داد. زیرا افراد زیادی قبل از به پایان رسیدن پایان ماه مبارک رمضان رحلت نمودند و نتوانستند از مزایای رمضان بهره‌مند شوند.
2- درخواست ثبات و استقامت از خدا
سپس از خداوند متعال طلب کن که بعد از رمضان نیز شما را بر هدایت و مداومت بر عبادت پایدار نماید، چون خداوند متعال دعای دانشمندان زبردست و فرزانه را سخت تمجید می‌کند (رَبَّنَا لاَ تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِن لَّدُنکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أَنتَ الْوَهَّابُ ﴿8/ آل عمران ﴾ [مىگویند] پروردگارا پس از آنکه ما را هدایت کردى دلهایمان را دستخوش انحراف مگردان و از جانب خود رحمتى بر ما ارزانى دار که تو خود بخشایشگرى.
3- همنشینی با افراد صالح
سعی کن در حد توان با افراد صالح و متقی رفت و آمد داشته باشی و با آنها بنشینی و در گردهمایهای عمومی آنها شرکت نمایی. (وَمَن یُطِعِ اللّهَ وَالرَّسُولَ فَأُوْلَئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللّهُ عَلَیْهِم مِّنَ النَّبِیِّینَ وَالصِّدِّیقِینَ وَالشُّهَدَاء وَالصَّالِحِینَ وَحَسُنَ أُولَئِکَ رَفِیقًا ﴿69/ نساء ﴾ و کسانى که از خدا و پیامبر اطاعت کنند در زمره کسانى خواهند بود که خدا ایشان را گرامى داشته [یعنى] با پیامبران و راستان و شهیدان و شایستگانند و آنان چه نیکو همدمانند. )
4- دعا و مناجات
رمضان آن مهمان برجسته بساط خود را جمع کرد و رفت، اما آیا به حسنات و نیکی و نماز و روزه ما گواهی می‌دهد یا اینکه به گناه و معصیت و غفلت ما در راستای فرمانبرداری از خداوند گواهی می دهد ؛ از خداوندگار می خواهیم که عبادات رمضان را از ما قبول کند همچنانکه برای انجام نماز و روزه و تلاوت قرآن و. .. در آن ماه مبارک فرصت زندگی را به ما داد. (رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّکَ أَنتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ ﴿127/ بقره ﴾ اى پروردگار ما از ما بپذیر که در حقیقت تو شنواى دانایى )
5- ربانی ( خدا پرست ) باش نه رمضانی ( رمضان پرست )
خواننده‌ی محترم – پناه بر خدا - از جمله‌ی آن عده نباشید که با پایان رمضان بساط عبادت را جمع می‌کنند و ارتباط خود را با خداوند تعطیل می‌کنند، بلکه سعی کن رمضان را همانند شروعی برای فرمانبرداری واقعی و دنبال کردن نیکیها قرار بدهید ؛ دوست عزیز اگر در ماه رمضان بیشتر از یک مرتبه قرآن را ختم کرده‌اید چه مانعی شما را از تلاوت یک مرتبه در ماههای دیگر سال باز می دارد ؟
خواننده‌ی عزیز ! مبادا عضو دو طایفه‌ی زیر باشید:
• ریطه دختر سعد نام آن زن دیوانه‌ای است که در مکه زندگی می کرد و در طول روز مشغول ریسندگی بود اما بعد از اینکه آن را به طور کامل می تابید تمام آن را از هم وا می کرد و یکى یکى از هم مىگسست، خداوند در باب نصیحت ما از او بحث می‌کند و می‌فرماید:
وَلاَ تَکُونُواْ کَالَّتِی نَقَضَتْ غَزْلَهَا مِن بَعْدِ قُوَّةٍ أَنکَاثًا تَتَّخِذُونَ أَیْمَانَکُمْ دَخَلاً بَیْنَکُمْ أَن تَکُونَ أُمَّةٌ هِیَ أَرْبَى مِنْ أُمَّةٍ إِنَّمَا یَبْلُوکُمُ اللّهُ بِهِ وَلَیُبَیِّنَنَّ لَکُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مَا کُنتُمْ فِیهِ تَخْتَلِفُونَ (92)
و مانند آن [زنى] که رشته خود را پس از محکم بافتن [یکى یکى] از هم مىگسست مباشید که سوگندهاى خود را میان خویش وسیله [فریب و] تقلب سازید [به خیال این] که گروهى از گروه دیگر [در داشتن امکانات] افزونترند جز این نیست که خدا شما را بدین وسیله مىآزماید و روز قیامت در آنچه اختلاف مىکردید قطعا براى شما توضیح خواهد داد
عبارت (تَتَّخِذُونَ أَیْمَانَکُمْ دَخَلاً بَیْنَکُمْ ) به معنی این است که: شما از راه فریب و تقلب با قوم و قبیله‌ای عهد و پیمان می بندید و هرگاه قبیله ی دیگری یافتید که از اولی فراوان تر و بیشتر بودند، درجا قبیله‌ی نخست را کنار می زنید و عهد و پیمان خود را با او می شکنید.
تصور کنید شما چه چیزی به آن زن می گویید که در طول یک ماه مشغول بافتن تارو پودی است اما قبل از اینکه آن را به پایان برساند همه را از هم وا می گشاید.
بسیاری از ما در طول این ماه مبارک عبادات را به طور کامل انجام دادیم و از برکات رمضان بهره‌مند شدیم، پس لازم است سعی کنیم همانند آن زن نباشیم که بعد از پایان رمضان تمام برکات را از هم بگشاییم و به همان حال و وضع اولی بازگردیم.
• بلعم بن عورا نام آن مرد بنی اسرائیلی است که لذت ایمان را چشید و خداوند آیات خود را بر او ارزانی بخشید، اما بعد از مدتی روی بر تابید و گمراهی را به بهای هدایت و عذاب آخرت را به بهای مغفرت خرید و از دستور آیات خداوند بیرون رفت همچنانکه مار از پوستش بیرون می آید. خداوند می‌فرماید:
وَاتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ الَّذِیَ آتَیْنَاهُ آیَاتِنَا فَانسَلَخَ مِنْهَا فَأَتْبَعَهُ الشَّیْطَانُ فَکَانَ مِنَ الْغَاوِینَ ﴿175﴾ وَلَوْ شِئْنَا لَرَفَعْنَاهُ بِهَا وَلَکِنَّهُ أَخْلَدَ إِلَى الأَرْضِ وَاتَّبَعَ هَوَاهُ فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ الْکَلْبِ إِن تَحْمِلْ عَلَیْهِ یَلْهَثْ أَوْ تَتْرُکْهُ یَلْهَث ذَّلِکَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِینَ کَذَّبُواْ بِآیَاتِنَا فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ ﴿176﴾
و خبر آن کس را که آیات خود را به او داده بودیم براى آنان بخوان که از آن عارى گشت آنگاه شیطان او را دنبال کرد و از گمراهان شد و اگر مىخواستیم قدر او را به وسیله آن [آیات] بالا مىبردیم اما او به زمین [=دنیا] گرایید و از هواى نفس خود پیروى کرد از این رو داستانش چون داستان سگ است [که] اگر بر آن حملهور شوى زبان از کام برآورد و اگر آن را رها کنى [باز هم] زبان از کام برآورد این مثل آن گروهى است که آیات ما را تکذیب کردند پس این داستان را [براى آنان] حکایت کن شاید که آنان بیندیشند.
این یک هشتار قرآنی است و کسانی را مخاطب خود قرار می دهد که در ماه رمضان لذت فرمانبرداری از خداوند را چشیدند و توانستند در ماه رمضان فرایض را به جا آورند و از محرمات دوری گزینند، اما به محض پایان رمضان خود را از آیات خداوند بیرون می کشند و دوست و رفیق تمام عیار شیطان می‌شوند.
6- آگاه باشید شیطان رها می‌شود
بعد از پایان رمضان شیطان زنجیرشده رها می‌شود و همانند گرگ گرسنه‌ای به جان روزه‌داران ماه رمضان می افتد و می خواهد تمام آنچه در رمضان کسب کرده‌اند بر ملا سازد و همه را به وضعیت اولی باز گرداند، اما چنانکه خداوند به ما خبر داده است نقشه و توطئه‌های شیطانی بسیار ضعیف هستند و هر کس به خدا متوسل شود خداوند او را از توطئه‌های شیطانی محفوظ نگه می دارد. ( إِنَّ کَیْدَ الشَّیْطَانِ کَانَ ضَعِیفًا ﴿ نساء /76﴾
7- نشانه قبولی در رمضان
از سلف صالح نقل شده که بیان داشته‌اند: از نشانه‌های قبولی عبادات این است که بعد از آن نیز عبادت ادامه داشته باشد. . پس نگاهی به خود بینداز که آیا بعد از رمضان چه حال و وضعی دارید ؟ اگر رو به صلاح و تقوی هستید و از فساد و بدرفتاری دور، پس قبولی عبادات ماه رمضان را به شما مبارک می گوییم و سعی کن که بر آن حال و ضع پایدار بمانید، جون پیامبر (ص) می‌فرماید: برجسته ترین اعمال نزد خداوند آن است که پایدار و همیشگی باشد هر چند که خرد و اندک باشد ) رواه مسلم.
اینک برخی از نشانه‌های قبولی عبادات رمضان:
• ما در ماه رمضان اثبات کردیم که می‌توانیم نمازهایمان را با جماعت برگزار نماییم و نماز صبح را در مسجد به جا آوریم، پس ترک نماز جماعت بعد از رمضان بی معنی و دور از راه و روش مسلمان واقعی است، آگاه باش و سعی کن در حد توان بر آن حال و وضع پایدار بمانید.
• از جمله‌ی کسانی مباش که تنها در رمضان قرآن را می خوانند و بعد از پایان رمضان آن را کنار می زنند، قرآن نازل شده تا در رمضان و غیر رمضان نیز از آن بهره‌مند شویم . .. شما در طول ماه رمضان توانستید که هر روز یک و یا دو و. .. از قرآن را بخوانید و وقت مشخصی را برای آن قرار بدهید، پس سعی کن که یک ورد روزانه‌ی ثابتی از قرآن داشته باشید، و از جزو افرادی مباش که خداوند در مورد آنها از زبان پیامبر (ص) می‌فرماید: وَقَالَ الرَّسُولُ یَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا ﴿30/ فرقان﴾
و پیامبر [خدا] گفت پروردگارا قوم من این قرآن را رها کردند
• تلاش کن که بعد از رمضان عضو مردان و زنانی باشید که به وفور از خداوند یاد می‌کنند، زیرا موجب محافظت از شما در برابر هر گونه بلایی می‌شود و پاداش بزرگی را دریافت می‌کنید؛ پس بر اذکار صبحگاه و شامگاه و وقت خواب و اذکار بیرون رفتن از منزل و. .. محافظت کن.
8- انتخاب دوستان صالح
خواننده‌ی گرامی ! دوستانی را انتخاب کن که بعد از رمضان شما را در راستای فرمانبرداری از خداوند یاری رسانند، زیرا هر انسانی بر دین و آیین دوستش است و در روز واپسین جز پرهیزگاران، یاران بعضىشان دشمن بعضى دیگرند ؛ پس دوستانی را انتخاب کن که اگر گناه و معصیتی را در شما مشاهده نمودند به شما هشدار دهند و شما را از دنبال کردن آن باز دارند و مدام این سخن خداوند را به یاد آور که می‌فرماید:
وَاصْبِرْ نَفْسَکَ مَعَ الَّذِینَ یَدْعُونَ رَبَّهُم بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِیِّ یُرِیدُونَ وَجْهَهُ وَلَا تَعْدُ عَیْنَاکَ عَنْهُمْ تُرِیدُ زِینَةَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَلَا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَن ذِکْرِنَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ وَکَانَ أَمْرُهُ فُرُطًا ﴿28/ کهف ﴾
و با کسانى که پروردگارشان را صبح و شام مىخوانند [و] خشنودى او را مىخواهند شکیبایى پیشه کن و دو دیدهات را از آنان برمگیر که زیور زندگى دنیا را بخواهى و از آن کس که قلبش را از یاد خود غافل ساختهایم و از هوس خود پیروى کرده و [اساس] کارش بر زیادهروى است اطاعت مکن.
9- روزه‌ی شش روز ماه شوال
از جمله اعمال صالحه‌ای که بعد از رمضان برای ما تشریع شده است روزه‌ی شش روز از ماه شوال است، ابو ایوب (رض) روایت می‌کند که پیامبر (ص) فرمود: (( هر کس روزه‌ی رمضان و شش روز از شوال را بگیرد همانند این است که تمام عمر روزه باشد )) رواه مسلم.
خواننده‌ی گرامی بدان که اعمال صالح پایانی ندارد و باید تا دم مرگ خدا را پرستش نمود (وَاعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّى یَأْتِیَکَ الْیَقِینُ ﴿99/ حجر﴾ و پروردگارت را پرستش کن تا اینکه مرگ تو فرا رسد ) ( وَ أَوْصَانِی بِالصَّلَاةِ وَالزَّکَاةِ مَا دُمْتُ حَیًّا ﴿31﴾ و تا زندهام به نماز و زکات سفارش کرده است )، پس از سهل انگاری در عبادات بعد از رمضان بپرهیز و از گناه و معصیت دوری بکن همچنانکه در رمضان خود را از آن دور نگه می نمودید، و بدان که دنیا مزرعه‌ی آخرت است و هر کس نیکی را بپاشد فردا نیز نیکی را می یابد و هر کس بدی را بپاشد فردا نیز با بدی رو در رو می‌شود.
به امید سالی پر طراوت
منابع:
جکیده‌ای از چند مقاله عربی
نظرات